Kategoria: Archiwum Komitetu 2011-2015
Odsłon: 13884

Uchwała Nr 1/2015

Komitetu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk

z dnia 26 listopada 2015 r.

Na podstawie §1 ust. 2 pkt 5 w związku z §5 regulaminu Komitetu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk, stanowiącego załącznik do uchwały Nr 1/2012 Komitetu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk z dnia 22 marca 2012 r., Komitet Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk uchwala co następuje:

1. Komitet Nauk Prawnych PAN stwierdza, że nasilające się w ostatnich dniach zjawiska bezpośrednio dotyczące Konstytucji RP i obowiązującego porządku prawnego dowodzą naruszania zasady ustrojowej podziału władzy, niezależności sądów i niezawisłości sędziów. Przypisywanie sobie przez jakikolwiek organ władzy publicznej - a w szczególności jeżeli jest to organ, którego zadaniem jest czuwanie nad przestrzeganiem Konstytucji - kompetencji do odmowy stosowania ustaw jest naruszeniem zarówno zasady legalności działania władzy publicznej, jak i naruszeniem zasady odrębności i niezależności władzy sądowniczej.

2. Komitet Nauk Prawnych PAN wskazuje na niebezpieczeństwo zmiany fundamentalnej zasady  podziału władz, co w konsekwencji prowadzić może do zmiany sytemu ustrojowego RP. Konstytucyjny podział władz jako zasada i jako praktyka ustrojowa  tworzy najważniejszy - obok sądownictwa konstytucyjnego - mechanizm blokujący tendencje autorytarne. Szczególnie niedopuszczalne jest wkraczanie władz ustawodawczych i wykonawczych w kompetencje władzy sądowniczej.

3. Komitet Nauk Prawnych PAN przeciwstawia się wszelkim formom nihilizmu konstytucyjnego i prawnego, pogardy dla zasady demokratycznego państwa prawnego, obejścia i nadużycia prawa, wykorzystywania i nadużywania mechanizmów demokratycznych dla ograniczenia demokracji i rządów prawa.

4. Komitet Nauk Prawnych PAN wskazuje, że zaniechanie przyjęcia przez Prezydenta RP ślubowania od sędziów Trybunału Konstytucyjnego wybranych przez Sejm VII kadencji w oparciu o obowiązującą ustawę z dnia 25 czerwca 2015 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. poz. 1064; dalej: ustawa o TK) uniemożliwiło wypełnianie obowiązków sędziowskich przez te osoby oraz doprowadziło do sytuacji, w której nie został należycie obsadzony konstytucyjny organ władzy sądowniczej, a tym samym  ograniczona została  możliwość  realizacji jego funkcji ustrojowych.

5. Komitet Nauk Prawnych PAN stwierdza, że ustawa z dnia 19 listopada 2015 r. o zmianie ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. poz. 1928; dalej: ustawa nowelizująca z 2015 r.) dotknięta jest poważnymi wadami konstytucyjnymi i regulaminowymi odnoszącymi się zarówno do procedury jej stanowienia, jak i jej treści. Naruszono tryb uchwalania ustaw określony w Regulaminie Sejmu RP w zakresie: forum pierwszego czytania przez przeprowadzenie go na posiedzeniu komisji, a nie na posiedzeniu plenarnym Sejmu; terminów tego czytania; terminów doręczenia posłom druku projektu ustawy oraz konstytucyjnego obowiązku zasięgnięcia opinii Krajowej Rady Sądownictwa. Ponadto doszło do niedopuszczalnego konstytucyjnie przerwania mocą ustawy mandatu sędziów Trybunału Konstytucyjnego do pełnienia funkcji Prezesa i Wiceprezesa TK dokonanego przed upływem kadencji sędziów pełniących wskazane funkcje. Uchwałami Sejmu VIII kadencji z 25 listopada 2015 r. unieważniono („pozbawiono mocy prawnej”) uchwały Sejmu VII kadencji o wyborze sędziów TK wprowadzając pozaustawową przesłankę wygaśnięcia mandatu sędziego Trybunału Konstytucyjnego przed upływem kadencji.

6. Komitet Nauk Prawnych PAN stoi na stanowisku, że zastosowanie przez Prezydenta RP prawa łaski w stosunku do osób skazanych nieprawomocnie  stanowi naruszenie trybu postępowania o ułaskawienie i niedopuszczalne wkroczenie organu władzy wykonawczej w zakres kompetencji władzy sądowniczej. Zasadniczy sprzeciw dotyczy dopuszczalności ułaskawienia osoby, której przysługuje procesowy status osoby niewinnej (nie można ułaskawić  osoby niewinnej), jak i podjęcia przez Prezydenta - w trakcie toczącego się postępowania sądowego - czynności procesowej, jaką jest umorzenie postępowania. Doszło w ten sposób do naruszenia art. 10, art. 126 ust. 3 oraz art. 173 Konstytucji RP, a także naruszenia praw innych stron w procesie karnym.

7. W głosowaniu wzięło udział 17 członków Komitetu Nauk Prawnych PAN, za podjęciem uchwały oddano 13 głosów, 1 głos wstrzymujący oraz 3 głosy przeciwne (prof. Tomasz Giaro, prof. Franciszek Longchamps de Bérier, prof. Mirosław Sitarz, którzy zapowiedzieli złożenie zdania odrębnego wobec uchwały).

8. W posiedzeniu Komitetu Nauk Prawnych PAN nie brali udziału członkowie Komitetu będący Sędziami Trybunału Konstytucyjnego.

 

Przewodniczący Komitetu Nauk Prawnych PAN

Prof. Mirosław Wyrzykowski

Tekst uchwały.

Resolution No. 1/2015

of the Committee for Legal Sciences of the Polish Academy of Sciences

adopted on 26 November 2015

(Full English Text)

 

Zdanie odrębne do Uchwały Nr 1/2015 Komitetu Nauk Prawych Polskiej Akademii Nauk z dnia 26 listopada 2015 r

Wobec poważnych niejasności interpretacji prawniczych i ostrego sporu głównych partii oraz wobec tego, że przewidziane prawem procedury nie zostały jeszcze wyczerpane, podjęcie przez Komitet Nauk Prawnych PAN na ostatnim posiedzeniu tej kadencji uchwały nr 1/2015 nosi znamiona działania politycznego. Tymczasem ciało, które stanowi reprezentację nauk prawnych w Polsce i jest powołane do wydawania opinii o prawie, należy chronić przed choćby podejrzeniem o tak motywowane działania; dlatego z całym szacunkiem wobec innych członków Komitetu głosowaliśmy przeciw podejmowaniu uchwały.

prof. Tomasz Giaro, wiceprzewodniczący KNP PAN

ks. prof. Franciszek Longchamps de Bérier, członek Prezydium KNP PAN

ks. prof. KUL Mirosław Sitarz, członek KNP PAN

 

Tekst zdania odrębnego.

 

Oświadczenie prof. A. Zielińskiego, członka KNP PAN, w sprawie zdania odrębnego prof. T. Giaro, ks. prof. F. Longchamps de Bérier i ks. prof. M. Sitarza do uchwały nr 1/2015 Komitetu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk z dnia 26 listopada 2015 r.

Kategorycznie odrzucam - jako całkowicie bezzasadny – zawarty w zdaniu odrębnym zarzut, iż uchwała Komitetu Nauk Prawnych PAN nr 1/2015 r., a w konsekwencji także mój udział w dyskusji na posiedzeniu w dniu 26 listopada 2015 r. oraz w głosowaniu nad uchwałą Komitetu noszą znamiona działania politycznego.Równocześnie oświadczam, że nie oznacza to, iż twierdzę, że zgłoszenie takiego zdania odrębnego nosi znamiona działania politycznego.

Prof. Adam Zieliński, członek Prezydium KNP PAN

 

Tekst oświadczenia.