Sprawozdanie z posiedzenia Komitetu Nauk Prawnych PAN (26 listopada 2015 r.)

 Przedmiotem posiedzenia Komitetu Nauk Prawnych PAN, któremu przewodniczył prof. M. Wyrzykowski, była problematyka reformy postępowania administracyjnego. Do dyskusji wprowadził prof. Z. Kmieciak, wygłaszając referat „Dylematy reformy prawa o postępowaniu administracyjnym”. W tej części posiedzenia udział wzięli zaproszeni goście: Wiceprezes Naczelnego Sądu Administracyjnego J. Drachal, prof. K. Ziemski (UAM) oraz dr J. Wegner-Kowalska (UŁ). Drugą część posiedzenia poświęcono dyskusji i głosowaniu nad uchwałą w przedmiocie naruszeń Konstytucji w procesie stosowania i stanowienia prawa. Ponadto przedstawiona została informacja Komisji Wyborczej o wyborach do Komitetu Nauk Prawnych kadencji 2015-2018 (prof. M. Sitarz) oraz sprawozdanie z działalności Komitetu Nauk Prawnych w kadencji 2011 – 2015 (prof. M. Wyrzykowski).

Polska tradycja kodyfikacyjna prawa administracyjnego sięga lat dwudziestych XX wieku. Współcześnie kodeks postępowania administracyjnego nie stanowi jednak uniwersalnego aktu regulującego postępowanie administracyjne, gdyż brak jest takiej kategorii spraw, które byłyby objęte wyłącznie regulacją kodeksową. Znamienne jest mnożenie przez ustawodawcę szczególnych procedur lub instytucjonalnych wyjątków od regulacji kodeksowej przy jednoczesnej judycjalizacji samego postępowania administracyjnego. Pomimo, iż procedura ta znajduje zastosowanie w sprawach masowo rozstrzyganych przez organy administracji publicznej w ostatnich latach widoczne jest usztywnienie instytucji procesowych oraz wydłużenie czasu rozstrzygania spraw. Zjawiska te skłoniły do stworzenia eksperckiego i niezależnego zespołu przy Prezesie Naczelnego Sądu Administracyjnego do spraw reformy postępowania administracyjnego. Kierunek prac zespołu wyznaczały następujące założenia: a) zrównoważenie obowiązujących trybów procesowych, b) eliminacja formalizmu procesowego; c) zagwarantowanie adekwatności gwarancji procesowych do trybu rozpoznawania sprawy przez uproszczenie niektórych postępowań oraz wprowadzenie elastycznych rozwiązań administracyjnych, rekompensowanych szeroką kognicją sądów administracyjnych. W konsekwencji zespół ekspertów zaproponował w szczególności: a) wprowadzenie jako zasady postępowania uproszczonego inicjowanego oświadczeniem strony składanym na formularzu urzędowym; b) włączenie do kodeksu postępowania administracyjnego unormowań dotyczących umów administracyjnych i generalnych aktów administracyjnych; c) wyodrębnienie zasad ogólnych dobrej administracji; d) rozszerzenie form partycypacji w postępowaniu administracyjnym podmiotów o różnym statusie, które są zainteresowane rozstrzygnięciem; e) uregulowanie postępowania administracyjnego w sprawach masowych; f) wprowadzenie odwołania nieewolutywnego; g) wprowadzenie przepisów o europejskiej współpracy administracyjnej. Zaproponowane instytucje i rozwiązania procesowe uwzględniają konstrukcję i logikę przyjętą w obowiązującym kodeksie postępowania administracyjnego i powinny być postrzegane jako kontynuacja i modernizacja procedury. Celem prac zespołu ekspertów było bowiem wywołanie dyskusji, a nie przedstawienie gotowego projektu ustawy (prof. Z. Kmieciak).

W dyskusji zwrócono przede wszystkim uwagę na przewlekłość postępowania administracyjnego oraz jego judycializację, których następstwem jest faktyczna czteroinstancyjność rozpoznania sprawy z zakresu administracji publicznej (prof. S. Waltoś, prof. A. Zieliński). Zagadnienie to nie stanowi jednak li tylko problemu reformy prawa administracyjnego, ale wiąże się z ugruntowaną w orzecznictwie konstytucyjnym interpretacją art. 78 Konstytucji (prof. S. Waltoś). Należy jednak zauważyć, że przepis ten – intepretowany na tle innych rozwiązań konstytucyjnych oraz z uwzględnieniem zasady pragmatyzmu procesowego i efektywności działań administracji – nie powinien stać na przeszkodzie wprowadzeniu uproszczonego trybu postępowania administracyjnego oraz elastycznych form postępowania odwoławczego, w tym odwołania nieewolutywnego, jeżeli zachowana zostanie szeroka kontrola sądów administracyjnych (prof. Z. Kmieciak).

Nie kwestionując koncepcji uproszczenia postępowania administracyjnego przez wprowadzenie elementów konsensualnego sposobu załatwienia niektórych typów spraw zwrócono uwagę na niebezpieczeństwa systemowe związane z rezygnacją lub ograniczeniem sądowej kontroli nad rozstrzygnięciem konsensualnym. Analiza funkcjonowania instytucji prawa cywilnego (np. kar umownych, przelewu wierzytelności) pozwala sformułować bowiem pogląd o degeneracji instytucji konsensualnych i przekształceniu ich albo w swoiste sankcje prywatne albo instytucje służące tylko jednej – silniejszej prawnie lub faktycznie – stronie postępowania (prof. E. Łętowska). Dyskusja o wprowadzeniu umownych sposobów załatwienia sprawy z zakresu administracji publicznej nie powinna zatem abstrahować od rozważań o granicach i głębokości kontroli sądowo-administracyjnej (prof. E. Łętowska, prof. Z. Kmieciak).

Wprowadzenie uproszczonych procedur inspirowanych rozwiązaniami z zakresu prawa cywilnego wymaga ostrożności, gdyż formalizacja procesu cywilnego prowadzi do postępującego automatyzmu w rozstrzyganiu spraw cywilnych (prof. A. Zieliński, prof. K. Osajda). Ponadto decyzja o uelastycznieniu procedury administracyjnej powinna uwzględniać aktualny poziom kultury prawnej oraz ryzyko oportunizmu organów wydających decyzje (prof. A. Zieliński, prof. M. Płatek). Zważywszy, że mediacja w prawie administracyjnym nie stanowi novum normatywnego aktualne jest pytanie o możliwość modernizacji obowiązujących instytucji zamiast wprowadzania rozwiązań inspirowanych prawem prywatnym (prof. M. Płatek). Należy jednak również wziąć pod uwagę, że instytucja mediacji w prawie administracyjnym budzi wiele zastrzeżeń doktrynalnych. Wydaje się, że na zmianę tych postaw mogą wpłynąć doświadczenia obcych systemów prawnych, w tym m.in. efektywność kanadyjskich trybunałów administracyjnych, w których mediacja jest punktem wyjścia przy rozstrzyganiu spraw z zakresu administracji publicznej (prof. Z. Kmieciak).

Kontrowersje wzbudziła propozycja wprowadzenia przepisów o nadużyciu praw procesowych przez stronę postępowania (prof. K. Osajda). Z jednej strony, koncepcja ta stwarza możliwość nadużycia po stronie organu wyposażonego w aparat pomocniczy i imperium oraz skłania do postawienia pytania o jednoznaczne i generalne kryteria identyfikacji nadużycia prawa przez stronę postępowania (prof. M. Płatek, prof. A. Zieliński). Z drugiej strony, koncepcja nadużycia prawa wydaje się uzasadniona zwłaszcza w sytuacjach wnoszenia odwołania w złej wierze lub przewlekłości spowodowanej wyłącznie zawinionym działaniem strony postępowania (prof. Z. Kmieciak). Wprowadzenie przepisów o nadużyciu powinno nierozerwalnie wiązać się: po pierwsze – z nałożeniem na organ obowiązku wykazania i uzasadnienia nadużycia prawa przez stronę, po drugie – z kontrolą sądową (prof. Z. Kmieciak). Istotne jest również pytanie o finalizację i formalną stronę reformy postępowania administracyjnego. Przedłożenie projektu nowego kodeksu postępowania administracyjnego naraża się bowiem na zarzut zerwania z dotychczasowym dorobkiem doktrynalnym i orzeczniczym oraz stwarza ryzyko instrumentalnego wykorzystania projektu w toku dyskusji o charakterze politycznym, czego przykładem jest los nowej ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (prof. K. Działocha). Regulacja sejmowego procesu legislacyjnego nie zabezpiecza wszakże projektodawców przed głęboką ingerencją poselską w treść projektu, której efektem może być nawet negacja lub dysfunkcjonalność projektowanych instytucji prawnych (prof. K. Działocha, prof. K. Osajda). Niemniej istotna jest kwestia przystosowania nowych rozwiązań do dyskutowanych regulacji europejskich w dziedzinie postępowania administracyjnego (prof. K. Osajda).

W drugiej części posiedzenia Komitet odbył dyskusję nad przedłożonym przez prof. L. Kubickiego projektem uchwały sprzeciwiającej się naruszeniom Konstytucji w procesie stanowienia i stosowania prawa przez konstytucyjne ograny władzy publicznej.

Z jednej strony wyrażono pogląd, że Komitet nie ma legitymacji do formułowania tego rodzaju wypowiedzi. W doktrynie prawa konstytucyjnego i karnego prezentowane są bowiem różne koncepcje stosowania prawa łaski, prerogatywy prezydenta oraz nieważności uchwały Sejmu. Nie jest zaś rolą Komitetu rozstrzyganie sporów dogmatycznych (prof. T. Giaro). Ewentualna wypowiedź Komitetu oznaczałaby włączenie go w bieżącą i burzliwą dyskusję polityczną (prof. F. Longchamps de Bérier).

Z drugiej strony wyrażono stanowisko, że o ile Komitet nie powinien wypowiadać się w sprawach politycznych, o tyle jest on w pełni legitymowany do sformułowania wypowiedzi o przestrzeganiu Konstytucji przez organy władzy publicznej, zwłaszcza w sytuacji, w której w toku debaty parlamentarnej wyrażane są poglądy o nadrzędnej pozycji parlamentu w państwie oraz obecne są odwołania do woli narodu jako uzasadnieniu odstępstw od obowiązującego prawa (prof. J. Frąckowiak). Nie stanowi wypowiedzi politycznej przypomnienie, że art. 7 i art. 83 Konstytucji nakazują działanie na podstawie i w granicach prawa oraz wiążą zarówno parlament, jak i prezydenta w wykonywaniu ich konstytucyjnych kompetencji (prof. M. Płatek, prof. K. Działocha, prof. J. Ciapała, prof. J. Frąckowiak, prof. Z. Kmieciak, prof. K. Osajda, prof. E. Łętowska, prof. S. Waltoś). W dyskusji ponadto wyrażono pogląd, że naruszenie przepisów konstytucyjnych przez organy władzy publicznej legitymuje Komitetu Nauk Prawnych do zajęcia stanowiska, jednakże ewentualna uchwała w tej materii powinna mieć charakter konkretny i być skierowana do oznaczonego adresata (prof. A. Zieliński).

Na podstawie §1 ust. 2 pkt 5 w związku z §5 regulaminu Komitetu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk, stanowiącego załącznik do uchwały Nr 1/2012 Komitetu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk z dnia 22 marca 2012 r., Komitet podjął uchwałę nr 1/2015, w której stwierdził, że nasilające się w ostatnich dniach zjawiska bezpośrednio dotyczące Konstytucji RP i obowiązującego porządku prawnego dowodzą naruszania zasady ustrojowej podziału władzy, niezależności sądów i niezawisłości sędziów. Komitet wskazał ponadto na niebezpieczeństwo zmiany fundamentalnej zasady podziału władz oraz przeciwstawił się wszelkim formom nihilizmu konstytucyjnego i prawnego, pogardy dla zasady demokratycznego państwa prawnego, obejścia i nadużycia prawa, wykorzystywania i nadużywania mechanizmów demokratycznych dla ograniczenia demokracji i rządów prawa (pełen tekst uchwały dostępny na: http://www.knp.pan.pl/images/stories/KNP_PAN/Uchwa_KNP_PAN_Konstytucji_ochrona).

W głosowaniu nad uchwałą nr 1/2015 wzięło udział 17 członków Komitetu Nauk Prawnych PAN, za podjęciem uchwały oddano 13 głosów, 1 głos wstrzymujący oraz 3 głosy przeciwne. W dyskusji i głosowaniu nie brali udziału członkowie Komitetu będący Sędziami Trybunału Konstytucyjnego. Prof. T. Giaro, ks. prof. F. Longchamps de Bérier oraz ks. prof. M. Sitarz zapowiedzieli złożenie zdania odrębnego, argumentując, że wobec niejasności interpretacji prawniczych i ostrego sporu głównych partii oraz wobec tego, że przewidziane prawem procedury nie zostały jeszcze wyczerpane, podjęcie przez Komitet Nauk Prawnych PAN na ostatnim posiedzeniu tej kadencji uchwały nr 1/2015 nosi znamiona działania politycznego.

W odpowiedzi wyrażono pogląd, że to milczenie Komitetu Nauk Prawnych byłoby aktem politycznym uzasadniającym zarzut oportunizmu. Nie sposób bowiem pominąć faktu, że w sprawie naruszenia Konstytucji przez organy władzy ustawodawczej i wykonawczej stanowiska zajęły już: Krajowa Rada Sądownictwa, Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu Najwyższego, Naczelna Rada Adwokacka oraz wielu wybitnych prawników wskazujących realność zagrożenia demokratycznego państwa prawnego (prof. L .Kubicki). Nie zasługuje również na uwzględnienie argument działania przeciwko demokratycznie wybranemu parlamentowi, gdyż przedmiotem uchwały Komitetu jest wyłącznie ocena przestrzegania przez organy władzy publicznej obowiązujących przepisów konstytucyjnych (prof. J. Frąckowiak). Podobnie za wątpliwy uznano argument o niestosowności podjęcia tego rodzaju uchwały na ostatnim posiedzeniu w kadencji Komitetu. Obowiązkiem naukowców i prawników jest bowiem nieustanne przypominanie o nakazie przestrzegania prawa oraz standardach demokratycznego państwa prawnego (prof. M. Płatek). Po zakończeniu dyskusji Przewodniczący Komitetu ogłosił, że uchwała wraz z zdaniem odrębnym zostanie opublikowana na stronie internetowej Komitetu.

W dalszej części Komitet przyjął do wiadomości informację o przebiegu i wynikach wyborów do składu Komitetu Nauk Prawnych na kadencję 2015 -2018. Szczegółowe informacje zostały zawarte w protokołach czynności wyborczych przeprowadzonych przez Komisję Wyborczą Komitetu Nauk Prawnych PAN z 29 października 2015 r. oraz z 9 listopada 2015 r. (dostępne: http://www.knp.pan.pl/images/stories/KNP_PAN/Komisja_wyborcza_KNP_PAN_protokol_1.pdf oraz http://www.knp.pan.pl/images/stories/KNP_PAN/Komisja_wyborcza_KNP_PAN_sprostowanie.pdf).

Ostatnim punktem posiedzenia była prezentacja sprawozdania z działalności Komitetu w latach 2011 – 2015. Prof. M. Wyrzykowski przypomniał, że w okresie tym Komitet odbył 15 posiedzeń plenarnych, powołał dwa zespoły problemowe, zorganizował 4 ogólnopolskie konferencje naukowe, 1 spotkanie autorskie, sformułował 7 ekspertyz i opinii prawnych oraz podjął dwie uchwały. Szczegółowe informacje zostały zawarte w sprawozdaniach okresowych dostępnych na stronie Komitetu. Odnosząc się do sprawozdania z działalności Komitetu jego członkowie sformułowali wyrazy najwyższego uznania wobec prac prezydium Komitetu oraz podziękowania dla prof. M. Wyrzykowskiego za sprawne działanie i zarządzanie pracami i posiedzeniami Komitetu (prof. K. Działocha, prof. J. Ciapała, prof. H. Olszewski, prof. M. Płatek, prof. A. Zieliński). Podkreślano, że Komitet Nauk Prawnych uzyskał wysoką ocenę w procesie ewaluacji komitetów naukowych PAN (prof. R. Mojak).

W dyskusji nad sprawozdaniem prof. T. Giaro (Zastępca Przewodniczącego) wyraził pogląd, że o ile działalność Komitetu należy ocenić generalnie jako „pozytywną”, o tyle „nie obeszło się bez manipulacji ze strony Przewodniczącego”. Przemawiać za tym miały następujące argumenty: Po pierwsze, zdaniem prof. T. Giaro Przewodniczący Komitetu nie informował go o planach i kierunkach prac Komitetu. Prof. T Giaro określił „poziom kolektywizmu działań (…) jako zerowy”, po czym dodał, że „nie chc[e] powiedzieć, że działanie Komitetu było skandalem”. Po drugie, w ocenie prof. T. Giaro, zadaniem Komitetu jest dbanie o poziom nauk prawnych, a Komitet zajmował się habilitacją „której nie było”, a w której byli ci sami recenzenci w postępowaniu doktorskim i habilitacyjnym, co robi wrażenie istnienia „spółdzielni” do nadawania stopni. W tej sprawie przewodniczący Komitetu zorganizował „nagonkę”, powołał zespół „że niby źle się odezwałem, ale przecież nie jesteśmy komitetem savoir vivre’u”. Prof. T. Giaro zarzucił Przewodniczącemu Komitetu rozsyłanie „obraźliwych” pism bez uprzedniego wysłuchania i wyjaśnienia sprawy. Po trzecie, zdaniem prof. T. Giaro, Przewodniczący Komitetu dopuścił się „manipulacji” przy wskazaniu laureata nagrody im. K. Petrażyckiego. Prof. T. Giaro stwierdził, że „zachęcano nas do zgłoszenia sześciu prac najlepszych (…) z prac prawniczych (….) po czym właśnie Przewodniczący stwierdził „(…) my już na Wydziale I zadbamy o to kto będzie nagrodzony i rzeczywiście wygrał ten, kto miał wygrać”. W ocenie prof. T. Giaro, nagrodę powinien przyznawać Komitet. Po czwarte, zdaniem Zastępcy Przewodniczącego, prof. M. Wyrzykowski dokonał „manipulacji przy zgłaszaniu kandydatów do Trybunału [Konstytucyjnego]”. Prof. T. Giaro przypomniał bowiem treść wywiadu, który ukazał się na łamach Gazety Wyborczej, w którym prof. M. Wyrzykowski stwierdził, iż Komitet Nauk Prawnych nie dyskutował o kandydatach do Trybunału Konstytucyjnego z uwagi na brak stosownej ku temu legitymacji oraz procedury. Zdaniem Zastępcy Przewodniczącego nie było jednak przeszkód w przeprowadzeniu dyskusji nad kandydaturami i nieformalnym zgłoszeniu określonych osób przez Komitet. Prof. T. Giaro zauważył też, że prof. M. Wyrzykowski ogłosił, iż „ma swoich kandydatów”, w konsekwencji skoro kandydatów zgłosił Przewodniczący, to powinien zgłosić także Komitet. Po piąte, prof. T. Giaro stwierdził, że prof. M. Wyrzykowski „w ostatniej chwili się zatrzymał” przy wyborze Redaktora Naczelnego miesięcznika „Państwo i Prawo” przez Komitet Kadencji 2011-2015.

W z związku z wypowiedzią prof. T. Giaro głos zabrały następujące osoby: prof. L. Kubicki, prof. M. Płatek, prof. S. Waltoś, prof. E. Łętowska, prof. H. Olszewski. Ton i treść wypowiedzi prof. T. Giaro została uznana za „czarną retorykę poniżania i manipulowania faktami (….) złego wyrażania się o ludziach, które nie przystoi profesorowi prawa” (prof. M. Płatek). „Wyrazy ubolewania w związku z wystąpieniem prof. T. Giaro” sformułował prof. L. Kubicki, podkreślając, że jako członek Prezydium Komitetu był zawsze drogą elektroniczną w pełni informowany o wszystkich planach, założeniach i kierunkach działań Komitetu w trakcie całej jego kadencji. Prof. E. Łętowska oraz prof. S. Waltoś przypomnieli z kolei, że sprawa wypowiedzi prof. T. Giaro była przedmiotem rozpoznania i analizy specjalnego zespołu złożonego z członków PAN, w którego pracach nie uczestniczył prof. M. Wyrzykowski. Po dokonaniu analizy zgromadzonego materiału zespół ten przedstawił swoją opinię, którą wówczas prof. T. Giaro przyjął do wiadomości wyrażając zadowolenie ze stanowiska zespołu. Odnosząc się z kolei do sformułowanego przez prof. T. Giaro zarzutu dotyczącego wyboru kandydatów do nagrody L. Petrażyckiego, prof. S. Waltoś i prof. H. Olszewski przypomnieli, że Komitet ograniczył się do alfabetycznej prezentacji kandydatów do nagrody, a wyboru dokonał Wydział I PAN.

W odpowiedzi na zarzuty o manipulowanie pracą Komitetu prof. M. Wyrzykowski stwierdził, co następuje:

Po pierwsze, zarzut braku kolektywizmu i pomijania prof. Giaro może mieć swoje źródło w sytuacji, gdy organizowana była konferencja Komitetu i poprosiłem prof. Giaro o jej współorganizację. Otrzymałem wówczas odpowiedź od prof. Giaro, ze nie ma czasu. Nie mam zwyczaju zwracać się powtórnie do osób, które odmawiają współpracy należącej do obowiązków związanych z członkostwem w Komitecie i dają tym samym wyraz lekceważenia zobowiązań przyjętych na siebie poprzez fakt członkostwa w Komitecie i zgody na współkierowanie instytucją.

Po drugie, zarzut manipulacji w sprawie zajmowania się habilitacją nie ma żadnych podstaw. Komitet nie zajmował się sprawą habilitacji, lecz sprawą która powstała na tle habilitacji. Prof. Giaro w tamtym postępowaniu habilitacyjnym wyraził opinię o jednym z recenzentów habilitacyjnych, prof. J.. Meleze-Modrzejewskim, członku zagranicznym Polskiej Akademii Nauk. Opinia, podważająca renomę naukową prof. J. Meleze-Modrzejewskiego ze względu na wiek, została przez niego uznana obrażającą. Prof. J. Meleze-Modrzejewski zwrócił się do Prezesa Polskiej Akademii Nauk, z racji członkostwa prof. T. Giaro w Komitecie Nauk Prawnych, o podjęcie przez PAN stosownych działań. Prezes PAN zwrócił się o zajęcie stanowiska przez Komitet. Powołana została trzyosobowa komisja, która zbadała sprawę i przedstawiła stanowisko na plenarnym posiedzeniu Komitetu. Podstawą stanowiska Komisji był list prof. J. Meleze-Modrzejewskiego oraz list Prezesa PAN do Komitetu. Skoro Komitet był zobowiązany do zajęcia stanowiska to naturalnym elementem procedury było przekazanie treści tych listów członkom Komitetu; obydwa dokumenty zostały przekazane pocztą elektroniczną. Komitet przyjął do wiadomości stanowisko komisji.

Po trzecie, prof. M. Wyrzykowski odrzucił zarzut manipulacji w sprawie nagrody im. Petrażyckiego, bowiem całkowicie mu obce jest myślenie, a tym samym działanie, w kategoriach „no to my już na Wydziale I zadbamy, kto ma być nagrodzony”. Nagroda im. Petrażyckiego jest przyznawana nie przez Komitet, lecz przez Wydział I PAN, o czym wie każdy interesujący się pracą Komitetu. Ponadto po dyskusji na posiedzeniu Komitetu na wniosek Przewodniczącego przyjęta została zasada, właśnie w celu uniknięcia podejrzeń o jakiekolwiek niestosowności działania, że Komitet przedstawia kandydatury do nagrody w porządku alfabetycznym bez wskazywania jakichkolwiek preferencji.

Po czwarte, po uchwaleniu ustawy o Trybunale Konstytucyjnym jedna z gazet zwróciła się z pytaniem czy Komitet Nauk Prawych będzie uczestniczył w mechanizmie „preselekcji” kandydatów na kandydatów na stanowisko sędziego Trybunału Konstytucyjnego. Odpowiedź była negatywna z tego względu, ze Sejm odrzucił zawarta w projekcie ustawy konstrukcję udziału wydziałów prawa i PAN, organizacji prawniczych i samorządów prawniczych w procesie zgłaszania kandydatów. Wyjaśnione zostało, ze Komitet nie ma opracowanego mechanizmu proceduralnego dla wypowiadania się w tej sprawie; żaden z członków Komitetu nie zgłaszał propozycji podjęcia działań w tym zakresie. W tym kontekście zapytany o wyłącznie prywatne zdanie w sprawie kandydatur zostały wskazane osoby o wysokich kompetencjach prawniczych, reprezentujące rożne środowiska zawodów prawniczych.

Po piąte, projekt porządku posiedzenia Komitetu, zaproponowany w listopadzie, uwzględniający wybór Redaktora Naczelnego oraz Komitetu Redakcyjnego „Państwa i Prawa” został natychmiast zmodyfikowany po otrzymaniu informacji, iż pierwsze zebranie nowo wybranego KNP odbędzie się w grudniu 2015 r, a więc przed upływem kadencji Redaktora Naczelnego i Komitetu Redakcyjnego „Państwa i Prawa”. Staranności dochowania wszystkich reguł nie można kwalifikować jako manipulacji bez narażania się na podejrzenie o manipulację”.

Komitet Nauk Prawnych przyjął sprawozdanie z działalności w latach 2011-2015 wyrażając uznanie i podziękowanie prof. M. Wyrzykowskiemu za sposób i efekty przewodniczenia Komitetowi Nauk Prawnych.

/-/ M. Wyrzykowski

Warszawa, 8 grudnia 2015

 

Sprawozdanie zostało opublikowana na łamach miesięcznika "Państwo i Prawo" wydawanego przez Wolters Kluwer Polska.