Kategoria: Sprawozdania z kadencji 2015-2019
Odsłon: 448

POSIEDZENIE KOMITETU NAUK PRAWNYCH

(Warszawa, 14.03.2019 r.)

Posiedzenie Komitetu Nauk Prawnych PAN, któremu przewodniczył prof. M. Zubik, poświęcone zostało specyfice zjawisk ekonomicznych oraz efektywności ich prawnego rozumienia. Wstęp do dyskusji wygłosił prof. dr hab. Aleksander Chłopecki (UW). Prelegent wskazał na powszechne trudności w komunikatywności języka ekonomicznego wykorzystywanego do opisu zjawisk gospodarczych. Kłopot w rozumieniu pojęć i konstrukcji ekonomicznych mają również prawnicy. Jednocześnie język właściwy dla opisu zjawisk ekonomicznych coraz silniej wkrada się do języka prawnego i prawniczego. W konsekwencji złożoności konstrukcji ekonomicznych, trudności w percepcji ich działania i skutecznej oceny ich skutków powoduje obniżenie poziomu ochrony prawnej. Niejednokrotnie pełna ocena zjawisk ekonomicznych uzależniona jest od wykorzystania w procesie ich analizy specjalistycznego i drogiego oprogramowania komputerowego. Wszystkie te czynniki wpływają na poziom efektywności pomocy prawnej świadczonej przez prawników oraz ochrony sądowej.

W dyskusji podniesiono, że w ramach wolności gospodarczych i ekonomicznych mogą funkcjonować przedsiębiorcy, którzy dążąc do maksymalizacji zysków testują granice systemu prawnego i skuteczność działania organów państwa (prof. E. Łętowska, prof. K. Osajda). Z takimi sytuacjami prawnicy, jako specjaliści w swojej dziedzinie, muszą łączyć znajomość prawa ze zrozumieniem mechanizmów ekonomii. Mają z tym jednak coraz większe trudności. Za źródło trudności uznano tu odmienne paradygmaty prawa oraz ekonomii. W dyskusji podkreślono również rosnące znaczenie rozważań prawnych nad relacją między ochroną inwestora a ochroną konsumenta, a także wskazano globalny rodowód konstrukcji ekonomicznych i ich desygnatów. W konsekwencji prawo krajowe ma tu reaktywny charakter przy ich definiowaniu (prof. K. Osajda). Zauważono wzrost znaczenia atypowych źródeł prawa na styku ekonomii i prawa. Podniesiono również, że program studiów prawniczych w coraz mniejszym stopniu przewiduje edukację z zakresu ekonomii, co bezpośrednio przekłada się na późniejsze trudności prawników ze zrozumieniem zjawisk i konsekwencji pochodzących z ekonomii (prof. K. Skotnicki).

W podsumowaniu dyskusji prof. A. Chłopcecki zwrócił uwagę na rozmijanie się języka ekonomicznego z prawniczym. Podkreślono również zaniechania państwa w zakresie braku prawidłowego porządkowania stosunków społecznych (prof. M. Wyrzykowski, prof. M. Zubik). Między innymi zwrócono uwagę na rozejście się wielu mechanizmów i konstrukcji z ich dotychczasowym rozumieniem oraz postrzeganiem społecznym. Wskazano tu przykład koncepcji banku jako instytucji zaufania społecznego w zderzeniu z realiami instytucji finansowych wykorzystujących produkty finansowe wysokiego ryzyka. W dyskusji zauważono również, że zbyt rozbudowana ochrona instytucji finansowych oraz zbyt liczne ograniczenia dla mechanizmów ekonomicznych może niekiedy prowadzić do niezamierzonego skutku jakim mogą być wypychanie obywateli do szarej strefy obrotu gospodarczego, co niesie ze są bardzo negatywne skutki społeczne (prof. M. Zubik).

Eryk Gołębiowski

 

Sprawozdanie opublikowano na łamach miesięcznika „Państwo i Prawo” (nr 11/2019), wydawanego przez Wolters Kluwer Polska.