Komitet Nauk Prawnych

Opinia Komitetu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk w sprawie projektu rozporządzenia „Rozwój czasopism naukowych” z 11.01.2021 r. wraz z listą poparcia 21 Komitetów Naukowych Wydziału I PAN

Szczegóły: Autor: Redaktor Strony Komitetu; Kategoria: Współpraca Komitetów I Wydziału - wykaz podjętych dokumentów; Opublikowano: 10 luty 2021

Uchwała nr 05/2022 z dnia 09 grudnia 2022 r. w sprawie wyrażenia uznania dla działalności Pani dr Hanny Machińskiej Zastępczyni Rzecznika Praw Obywatelskich

Szczegóły: Autor: Redaktor Strony Komitetu; Kategoria: Wykaz dokumentów KNP PAN podjętych w 2022 r. / List of documents adopted in 2022; Opublikowano: 09 grudzień 2022

Uchwała nr 04/2022 Komitetu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk z 26 maja 2022 roku dotycząca sytuacji na pograniczu polsko-białoruskim

Szczegóły: Autor: Redaktor Strony Komitetu; Kategoria: Wykaz dokumentów KNP PAN podjętych w 2022 r. / List of documents adopted in 2022; Opublikowano: 08 grudzień 2022

Uchwała nr 04/2022

Komitetu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk z 26 maja 2022 roku

dotycząca sytuacji na pograniczu polsko-białoruskim

W 2022 roku trwa wojna w Ukrainie wywołana brutalną agresją na to państwo przez Federację Rosyjską. Wynikiem wojny jest m.in. przybycie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ponad trzech milionów uchodźców. Gościnność, z jaką spotykają się oni w naszym państwie, budzi szacunek. Niestety, z opisaną wyżej sytuacją kontrastują wydarzenia na pograniczu z innym sąsiadującym państwem.

Od sierpnia 2021 roku na granicy polsko-białoruskiej trwa nieprzerwanie kryzys humanitarny, związany z postępowaniem polskich władz wobec przybywających z Białorusi osób poszukujących ochrony międzynarodowej na terytorium Polski i innych państw Unii Europejskiej.

Komitet Nauk Prawnych PAN podkreśla, że reakcje polskich władz powinny być zgodne z polskimi i międzynarodowymi normami prawnymi. Tymczasem zarówno działania o charakterze legislacyjnym i administracyjnym, jak i faktyczne działania służb porządku publicznego oraz wojska na pograniczu polsko-białoruskim, łamią uregulowania krajowe, międzynarodowe i europejskie, a w szczególności Konwencję Genewską dotyczącą statusu uchodźcy z 1951 roku oraz Europejską konwencję praw człowieka i podstawowych wolności (EKPCz). Działania te są nielegalne i wysoce niemoralne. Odzierają ludzi z przyrodzonej im godności. Powinny zostać natychmiast zaniechane. Komitet Nauk Prawnych PAN apeluje do władz Rzeczypospolitej Polskiej o natychmiastowe zaprzestanie tych praktyk i o niezwłoczne przywrócenie na pograniczu polsko-białoruskim stanu zgodnego z prawem, w tym przede wszystkim o:

doprowadzenie do przyjmowania przez Straż Graniczną wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej od wszystkich osób deklarujących wolę ich złożenia. Prawo do aplikowania o status uchodźcy jest prawem człowieka, którego nie można arbitralnie ograniczać;
zaprzestanie zakazanych przez prawo międzynarodowe zbiorowych wydaleń osób z terytorium Polski do Białorusi. Białoruś nie może być uznana za bezpieczne państwo trzecie. Raporty wielu organizacji wielokrotnie stwierdzały, że wobec migrantów i migrantek przymusowych uciekających do Polski władze białoruskie stosują tortury (obejmujące różne formy przemocy fizycznej, psychicznej oraz seksualnej);
zaprzestanie nękania przez funkcjonariuszy publicznych osób ratujących życie migrantów i migrantek przymusowych w nadgranicznych lasach. Działalność organizacji humanitarnych lub osób niosących pomoc w terenie przygranicznym nie powinna być w żadnym razie ograniczana;
natychmiastowe zniesienie czasowego zakazu przebywania na określonym obszarze w strefie nadgranicznej przyległej do granicy państwowej z Białorusią wprowadzonego rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji (Dz. U. z 2022 r., poz. 488). Przepisy te, wprowadzają nieproporcjonalne i arbitralne ograniczenia praw obywatelskich, a zwłaszcza prawa do przemieszczania się po terytorium RP, wolności mediów, dostępu do informacji publicznej.
zapewnienie wszystkim osobom potrzebującym, które przekroczyły polską granicę, realizacji prawa do ratowania ich życia oraz zdrowia, jeśli są one zagrożone. Żadna z osób przebywających w Polsce nie powinna także obawiać się wezwać służb medycznych, jeśli zachodzi taka potrzeba. Obecnie bowiem wezwanie pomocy medycznej jest sygnałem do represji administracyjnych wobec chorego i tych, którzy go ratują.

Komitet Nauk Prawnych PAN wzywa do zaprzestania stosowania przez polskie władze wskazanych, bezprawnych praktyk, wielokrotnie potwierdzonych i uznanych za nielegalne przez organizacje międzynarodowe, Komisarza Praw Człowieka Rady Europy, Rzecznika Praw Obywatelskich oraz liczne organizacje społeczne.